Augustus - Een gezamenlijke blik op de toekomst van de regio
We leven in een opwindende tijd. Onder meer op het gebied van techniek, maatschappij, energie en economie vinden grote en belangrijke ontwikkelingen plaats. Geloof het of niet: de wereld ziet er over pak 'm beet twintig jaar echt anders uit.
Welke rol kan en zal het regionale tuinbouwcluster tegen die tijd spelen? Dat is de vraag waarmee de Greenport zich dagelijks bezighoudt. Samen met ondernemers, overheden en onderzoeksinstanties en opleidingen werken we aan een gezonde en duurzame toekomst.
Dat doen we op allerlei vlakken. Zo bent u de afgelopen maanden veel berichten tegengekomen over onder meer de Roadmap Next Economy, de Economische Programmaraad Zuidvleugel en het Regionaal Investeringsprogramma. Om maar enkele termen te noemen.
Ik kan me goed voorstellen dat het u soms duizelt. Wat is het verband tussen al die plannen en organisaties? Wordt er alleen maar gepraat, of gebeurt er ook wat? En wat betekent dat allemaal voor de toekomst van uw onderneming of organisatie?
Stuk voor stuk relevante en begrijpelijke vragen. Daarom staat deze Update in het teken van de regionale toekomstplannen waarbij de Greenport actief betrokken is. Ik hoop dat u daardoor een (nog) beter inzicht krijgt in hoe we werken aan een gezonde en vitale toekomst. En dat u ziet dat de toekomst voor onze regio nu bepaald wordt aan enkele belangrijke overlegtafels waar de Greenport een belangrijke positie inneemt.
In deze Update leest u waarmee we ons het afgelopen half jaar bezig hebben gehouden, en waar we in ieder geval het komende half jaar veel energie in zullen steken. Die tijd en energie zullen zich uiteindelijk uitbetalen. Want ik weet zeker: hoe zeer de wereld de komende decennia ook verandert, de tuinbouw blijft een cruciale rol spelen voor de regionale en landelijke economie én voor uw dagelijks leven.
Jolanda Heistek
Programmamanager Greenport
Werken aan de toekomst, hoe doet de Greenport dat?
Het doel van GreenportWO is een gezonde en duurzame toekomst voor het regionale tuinbouwcluster. Maar wat betekent dat: een gezonde en duurzame toekomst? En hoe is dat doel te bereiken?
Visie, ambitie, handelingsperspectief
De Greenport heeft samen met haar partners een visie op de toekomst van het tuinbouwcluster geformuleerd: de Visie 2030
. Kern van die visie is dat de Greenport een producent, leverancier, dienstverlener en/of partner is op het gebied van voeding, gezondheid en geluk. De ambitie: in 2030 moet de Greenport een internationaal erkend toonaangevend tuinbouwcluster zijn.
Om die positie te bereiken moet de Greenport zich richten op de volgende zaken (het zogenoemde Handelingsperspectief): duurzame productievoorwaarden, duurzame agribusiness terreinen, een multimodaal knooppuntennetwerk, samenwerkende en ambitievolle kennisinfrastructuur en optimale glastuinbouwgebieden. De visie, ambities en het Handelingsperspectief zijn het startpunt voor de activiteiten van de Greenport.
De Greenport kan de langetermijnvisie en de ambities niet alleen realiseren. Daarvoor zijn partners nodig. En menskracht en geld. Daarom werkt de Greenport samen met verschillende organisaties en binnen verschillende organen.
Zo heeft een groot aantal gemeentes zich aangesloten bij de Greenport, net als veel ondernemers en kennisinstellingen. (Bekijk alle partners van de Greenport). De Greenport werkt actief samen met andere regionale partijen, zoals de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), de Strategy Group Roadmap Next Economy (RNE), het InnovationQuarter (IQ) en de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ).
Die samenwerkingen hebben twee doelen. Allereerst zorgen ze voor verbinding en afstemming. Samen sta je immers sterker en samen kun je beter formuleren welke stappen gezet moeten worden voor de economie van morgen. Daarnaast zorgt samenwerking ervoor dat een stevigere vuist gemaakt kan worden, bijvoorbeeld als het gaat om het verwerven van de nodige financiële middelen op landelijk en Europees niveau.
Plannen uitvoeren
Dat de Greenport betrokken is bij zo veel andere organisaties, bedrijven, overheden en instellingen heeft dus enkele duidelijke redenen. Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat het tuinbouwcluster gehoord wordt bij het maken van plannen voor de toekomst van de regionale economie, dat onze visie aansluit bij die van andere betrokken partijen en dat we ook daadwerkelijk in staat zijn de plannen uit te voeren.
Regionaal Investeringsprogramma: een sterkere regio
Hoe kunnen we de economie in het dichtstbevolkte stuk van Nederland vernieuwen en verduurzamen? Dat is de vraag die wordt beantwoord in het Regionaal Investeringsprogramma, dat in juli werd overhandig aan premier Rutte. Het programma is opgesteld door de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), de provincie Zuid-Holland, de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ), Drechtsteden en Holland-Rijnland. Ook de Greenport was nauw betrokken bij de invulling.
De economie in de regio Rotterdam Den Haag kan jaarlijks groeien met 2 tot 4 procent, concludeerde de OESO in het rapport Metropolitan Review Rotterdam The Hague.
De regio heeft echter niet alleen kansen, er zijn ook bedreigingen. Enkele voorbeelden daarvan zijn de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en fossiele brandstoffen, klimaatverandering, migratie naar verstedelijkte gebieden en baanbrekende technologische ontwikkelingen.
De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH, 23 gemeentes), de provincie Zuid-Holland, de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) en de samenwerkingsverbanden Drechtsteden en Holland-Rijnland hebben daarom een Regionaal Investeringsprogramma opgesteld. Het werd op 6 juli overhandigd aan premier Rutte.
Het programma is gericht op urgente economische structuurversterking en investeren in de regio en bestaat uit thema’s en concrete projecten die de economische groei, werkgelegenheid, bereikbaarheid, duurzaamheid en attractiviteit van de regio kunnen versterken.
Bekijk de video van de overhandiging van het
Regionaal Investeringsprogramma aan premier Rutte.
Vier keer vernieuwen
Voor het sterker maken van de regio moet op vier vlakken vernieuwd worden: vernieuwen economie, vernieuwen energie, vernieuwen verbindingen en vernieuwen stad en omgeving. Deze vier invalshoeken hebben geleid tot een Top 25 van focusthema’s/-gebieden. Hieronder vallen 150 concrete projecten die zijn aangedragen door de betrokken gemeentes, de provincie, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. De Greenport-partners hebben gezamenlijk projecten ingediend, zodat er geen versnippering is van middelen voor de Greenport-ambities.
Deze 150 projecten zullen samen zorgen voor 25.000 en 50.000 extra banen in de regio. Volgens de OESO kan een dergelijk investeringsprogramma leiden tot 2 tot 4% extra economische groei. Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam is voorzitter van het Regionaal Investeringsprogramma: “Onze regio biedt veel kansen voor een nieuwe, duurzame economie. Als we deze kansen beter benutten kan het bedrijfsleven innoveren en dat zorgt voor meer werkgelegenheid. Met dit programma laten we zien welke investeringen daarvoor nodig zijn."
Het Regionaal Investeringsprogramma werd ongeveer tegelijk gepresenteerd met de voorlopige Roadmap Next Economy, bij beide documenten is de MRDH betrokken, en beide documenten gaan over de toekomst van de regionale economie. Maar er zijn ook verschillen.
Het Regionaal Investeringsprogramma gaat over geheel Zuid-Holland (er zijn dan ook meer partijen bij betrokken dan alleen de MRDH). De Roadmap Next Economy heeft de focus op de regio Rotterdam Den Haag. Daarnaast bevat het Regionaal Investeringsprogramma concrete plannen en projecten om op korte termijn de economie te verbeteren. De Roadmap Next Economy richt zich op de Nieuwe Economie, een duurzame toekomst. Langs vijf transitiepaden worden projecten/business cases, gevormd die een vitale nieuwe economie op (midden)lange termijn mogelijk maken.
Hoe is de Greenport betrokken?
De Greenport was nauw betrokken bij het opstellen van het Regionaal Investeringsprogramma. Het tuinbouwcluster is immers een van de belangrijkste economische pijlers van de regio. Het Regionaal Investeringsprogramma bevat dan ook veel tuinbouw-gerelateerde projecten, zoals een verdubbeling van de Veilingroute in het Westland, een betere ontsluiting van de tuinbouwgebieden in Pijnacker, Bio Base Greenport en Geothermie.
Roadmap Next Economy: een economie zonder fossiele grondstoffen
De Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) is groot geworden dankzij fossiele energie. Die zijn op termijn echter niet tot nauwelijks meer beschikbaar. Daarom is het zaak nu te kijken naar de nieuwe economie van de Metropoolregio. Dat is de kern van de Roadmap Next Economy (RNE). De programmamanager van de Greenport is lid van de Strategy Group van de Roadmap Next Economy.
Momenteel is de Derde Industriële Revolutie gaande, stelt de beroemde econoom Jeremy Rifkin. Door nieuwe technieken op het gebied van communicatie, energie en logistiek komen we in een nieuw economisch tijdperk terecht. In die nieuwe economie is geen plaats meer voor fossiele energie. Juist voor de MRDH heeft dat enorme consequenties: veel sectoren - zoals de tuinbouw en de haven - danken hun bestaan aan olie en gas.
De MRDH (een samenwerkingsverband van 23 gemeentes) heeft Rifkin opdracht gegeven om samen met zijn team en de Strategy Group (bestaande uit regionale experts) de route naar de economie van de toekomst te bepalen: de Roadmap Next Economy (RNE).
In die nieuwe economie gaan techniek en groen hand in hand. Zo zullen onder meer drones, robots en smart technology ons dagelijks leven bepalen, met alle voordelen en nadelen van dien. Die nieuwe technieken zijn een van de dragers van de nieuwe economie, zoals dat in het verleden de fossiele brandstoffen waren. Maar de toekomst is dus ook groen. De aarde heeft ons lang een goed huis geboden, nu is het aan ons om het milieu te beschermen. Verduurzaming en vergroening dus.
Overigens mag de Roadmap Next Economy niet verward worden met het Regionaal Investeringsprogramma. Ook dit document bevat voorstellen voor het versterken van de regionale economie, maar die zijn (veelal) gericht op de huidige economie en voor de gehele provincie Zuid-Holland.
Vijf transitiepaden
Deze Roadmap Next Economy (RNE) bevat scenario’s en een handelsperspectief die aangeven welke projecten en plannen nodig zijn om optimaal te kunnen inspelen op de wereldwijde economische en technologische ontwikkelingen. De Roadmap Next Economy (RNE) bestaat uit vijf transitiepaden: Digital Gateway to Europe (naar nul marginale kosten), Smart Energy Delta (naar nul koolstof), Circular Economy (naar nul afval), Entrepreneurial Region (naar nieuwe productiviteit] en Next Society (naar een inclusieve maatschappij).
Op 22 juni werd de eerste versie van de Roadmap Next Economy gepresenteerd (lees een verslag op de website van MRDH). Transitieprofessor Jan Rotmans en voorzitter van de Strategy Group gaf tijdens deze bijeenkomst een presentatie waarin onder meer de transitiepaden worden toegelicht. (Bekijk de presentatie van Jan Rotmans)
De tuinbouw speelt op veel manieren een hoofdrol in de Roadmap Next Economy. Allereerst wegens de aanleiding voor de routekaart: de tuinbouw is een van de pijlers van de regionale economie én voor een zeer belangrijk deel afhankelijk van fossiele energie. Maar tegelijk biedt de tuinbouw concrete oplossingen voor een aantal van de transitiepaden.
De Greenport is dan ook nauw betrokken bij de samenstelling van de Roadmap Next Economy, onder meer als vast lid van de Strategy Group.
Feeding and Greening Mega-cities: het verhaal achter de Greenport
In 2030 moet de Greenport een internationaal erkend toonaangevend tuinbouwcluster zijn, zo luidt de ambitie van GreenportWO. Maar hoe? En via welke route? Dat laat zich het beste uitleggen met het verhaal 'Feeding and Greening Mega-cities'.
Er komen steeds meer Mega-cities, ofwel steden met meer dan 10 miljoen inwoners (Bekijk de ontwikkeling van de Mega-cities in een interactieve plattegrond van The Economist). Deze steden worden cruciaal voor de toekomst van de tuinbouw, stelt Van Gogh. De bevolking moet namelijk gevoed worden.
Het voorzien van deze steden van voeding, gezondheid en welbevinden is dé koers voor de toekomst van de Nederlandse tuinbouw, aldus Martin van Gogh, CEO van Hoogendoorn, lid van de Greenboard van de Greenport en lid van de Economische Programmaraad Zuidvleugel. De sector zou oplossingen moeten bedenken om West-Europese mega-cities te bereiken. Het gaat daarbij niet per se om het transporteren van zo veel mogelijk producten naar deze steden; het kan ook gaan om bijvoorbeeld voedingstoffen.
Deze oplossingen vormen samen een concept voor het voorzien van mega-steden van voeding, gezondheid en welbevinden. Dit concept kan vervolgens internationaal worden vermarkt. Dit is het tweede onderdeel van de visie van Van Gogh: een nieuw exportproduct voor de Nederlandse tuinbouw.
Het derde onderdeel bestaat uit kennis en innovatie. Zo zou de sector moeten werken aan kennis op het gebied van circulair energieverbruik, gezonder leven en plantinhoudstoffen.
Het verhaal van de Greenport
Van Goghs visie op de toekomst van de tuinbouw heet 'Feeding and Greening Mega-cities'. De Greenport heeft zijn visie geadopteerd. 'Feeding and Greening Mega-cities' is dus de routekaart voor de Greenport. Sterker, het is het verhaal over de Greenport.
Wie zijn de Greenboard, MIRT, EPZ, PZH, MRDH etc.?
Wie praat over de Greenport heeft het al snel over organisaties en overlegorganen met cryptische namen als Greenboard, MIRT, EPZ. Wie doet wat? Een overzicht van de belangrijkste.
Greenboard
De Greenboard bestaat uit de partners van de Greenport, ofwel bedrijven, organisaties en overheden die de doelstellingen onderschrijven en uitdragen. Een aantal maal per jaar komt de Greenboard bijeen om de vorderingen en de toekomst van de Greenport te bespreken. De Greenboard geeft sturing aan het inhoudelijk programma van de Greenport en bewaakt de koers die uitgezet is om de ambities en visie 2030 te realiseren. De Greenboard bestaat uit voorzitter Gedeputeerde Bom-Lemstra, de betrokken wethouders van de gemeentes en vertegenwoordiging op directieniveau van de onderwijs- en kennisorganisaties en het bedrijfsleven. Bekijk de samenstelling van de Greenboard.
EPZ
De Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) richt zich op het versterken van de economische concurrentiekracht van de Zuidelijke Randstad. In de EPZ bundelen bestuurders vanuit bedrijfsleven, onderwijs- en kennisinstellingen en overheden kennis, inzichten en bestuurskracht op de uitvoering van de economische agenda Koers 2020. Martin van Gogh (CEO Hoogendoorn) is vanuit het Greenport-bedrijfsleven lid van de EPZ. Ook andere Greenport-partners zijn lid van de EPZ, zoals o.a. PZH, VNO-NCW, Haagse Hogeschool, TU-Delft, gemeente Westland. Meer informatie op Epzuidvleugel.nl.
PZH
PZH staat voor Provincie Zuid-Holland. De provincie is vanaf de start partner van de Greenport. Gedeputeerde Adri Bom-Lemstra is bovendien voorzitter van de Greenport. Meer informatie op Zuid-holland.nl.
MIRT
MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Twee maal per jaar komen het rijk en de Zuidvleugelpartners overleggen samen in het Bestuurlijk Overleg, ofwel het BO MIRT. Ze maken dan afspraken over de rijksinvesteringen in de infrastructuur in de Zuidvleugel. Vanuit de Greenport-thema’s Logistiek en Gebiedsontwikkeling worden de voor de Greenport relevante projecten op de agenda gezet. Meer informatie op de website van Zuidelijkerandstad.nl.
MRDH
De Metropoolregio Rotterdam Den Haag omvat het gebied van 23 gemeentes. De gemeentes bundelen hun krachten om het gebied beter bereikbaar te maken en het economisch vestigingsklimaat te versterken. 12 van de 14 Greenport-gemeentes zijn lid van de MRDH. De Greenport heeft daar dus een prominente plaats. Meer informatie op MRDH.nl.
Thema: Gezondheid & Geluk
Programma Dutch Agri Food Week wordt steeds mooier
Van 12 tot en met 25 oktober is de tweede editie van de Dutch Agri Food Week (DAFW). De Greenport is partner van dit nationale evenement waar voedsel en de voedselproductie centraal staan.
Tijdens de Dutch Agri Food Week delen partijen uit de agri & food sector hun enthousiasme, kennis en kunde met de samenleving. Boeren, tuinders, ondernemers uit toeleverende en verwerkende industrie, overheid en wetenschappers laten zien hoe zij werken aan veilig en gezond voedsel voor onszelf en voor straks 9 miljard mensen wereldwijd. De samenwerkingspartners van de DAFW zijn: AgriFood Capital, Food Valley NL, GreenportWO en de regio Venlo met de support van de topsector Agri & Food.
In de Greenport vinden gedurende de DAFW ook enkele evenementen plaats. Zo is er op 12 oktober een symposium georganiseerd door studenten van hogeschool InHolland over 3D-geprint voedsel. Op dezelfde dag is een tour langs drie Greenport bedrijven (Duijvestijn Tomaten, Koppert Cress, Nature’s Pride) georganiseerd voor een Internationaal gezelschap uit de foodsector. Op 16 oktober is in Rotterdam de World Food Day, waarvan de Greenport eveneens partner is. Het programma van de World Food Day wordt een dezer dagen bekendgemaakt.
Europese goedkeuring voor internationaal biobased-programma
In november start een Nederlands-Brits-Belgisch project om meer praktijkgericht kennis op het gebied van biobased te ontwikkelen en uit te wisselen. Het project - BioBoost - heeft een Europese subsidie ontvangen.
Het Europese programma Interreg 2 Zeeën financiert samenwerkingsprojecten tussen de kustregio’s van Nederland, Engeland en België. Het programma biedt ondersteuning bij grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van technologische en sociale innovatie, koolstofarme technologieën, klimaatproblematiek en groene groei.
De gemeente Westland heeft namens de partners uit België (Roeselare) en Engeland (Lea Valley) bij Interreg 2 Zeeën subsidie aangevraagd voor Bioboost. Onlangs werd bekend dat deze subsidie is toegekend. BioBoost start op 1 november en heeft een looptijd van drie jaar. Volgens Jeroen Straver, die namens gemeente Westland dit gaat coördineren, is vooral de grens-overschrijdende samenwerking van belang: “Leren van andere landen, en op die manier onze eigen Biobase projecten weer verder helpen”.
Frans Pijls van de gemeente Westland en thematrekker GreenportWO voegt daar nog aan toe: "We hopen dat we door dit programma nog meer inzicht krijgen in de mogelijkheden van biobased, en dat we nog meer kennis ontwikkelen en uitwisselen die direct toepasbaar is op praktijkbedrijven." Het project Bioboost is onderdeel van het bredere Biobased-programma van de GreenportWO.
Het gebied dat onder het programma Interreg 2 Zeeën valt.
Events
Seminar ‘De kracht van (plantaardig) voedsel voor jouw gezondheid’
Op 14 september vindt bij Inholland Delft het seminar ‘De kracht van (plantaardig) voedsel voor jouw gezondheid’ plaats. Drie sprekers geven hun visie op (plantaardige) voiding en gezondheid. Deelname aan het seminar is gratis. Bovendien krijgen deelnemers een plantaardige maaltijd aangeboden.
Gaston Remmers is eigenaar van Habitus en specialist Personalised food en een van de sprekers tijdens het seminar. “Kan de medische sector wel voldoende gedegen vaststellen wat ik als individu nodig heb? En kan de land- en tuinbouwsector leveren wat ik nodig heb? De veronderstelling is dat er veel gezondheid, kennis en ondernemerschap te winnen valt, als we beter weten wat we het best kunnen eten. En het vervolgens ook gaan doen.”
Bert Bouwman is directeur van Total Health en specialist op het gebied van Oosterse en Westerse kruiden. “De eeuwenoude wijsheid van Moeder Natuur heeft vele mogelijkheden om onze gezondheid te bevorderen en onze kwalen te verminderen of te laten verdwijnen. Veel van deze praktische kennis en wijsheid is in de loop van de jaren uit ons gezichtsveld verdwenen.”
De derde spreker is Roger Engelberts, Hij is creatief ondernemer, Chief Inspiration Officer Imagro BV en lector co-creatief ondernemerschap. “De huidige maatschappelijke uitdagingen vormen fantastische innovatie-opgaven voor agrofood. Nederland is te duur voor costleadership, dat is een doodlopende weg, race to the bottom. Voedsel kan en mag in mijn ogen niet efficiënter en goedkoper. Volwaardig. Verschillig. Volhoudbaar daar gaat het om. Met de natuur als inspiratiebron.”
Het seminar wordt afgesloten met een panelgesprek tussen sprekers en publiek. Vragen die onder meer aan bod komen zijn: hoe kunnen ondernemers zich onderscheiden in de markt, en wat is de taak van het agro- en foodonderwijs in een maatschappij die meer gericht is op gezondheid door voeding vanuit plantaardige oorsprong?
Het Seminar ‘De kracht van (plantaardig) voedsel voor jouw gezondheid’ vindt plaats op 14 september van 17:30 tot 21:00 uur bij Inholland Delft, Rotterdamseweg 141, 2628 AL Delft. Deelname is gratis dankzij de ondersteuning door het
OnderwijsVernieuwingsProgramma (OVP) Voedsel & Consument en Plant. Om deel te nemen kunt u zich online aanmelden.
Gaat u mee op handelsreis naar China?
Eind september brengen Commissaris van de Koning Jaap Smit en gedeputeerde Adri Bom-Lemstra (tevens Greenport-voorzitter) een bezoek aan China. Zij nodigen ondernemers uit de provincie Zuid-Holland uit om aan deze reis deel te nemen. Het programma staat in het thema van duurzame ontwikkeling en tuinbouw.
De handelsreis duurt van 26 september tot en met 1 oktober. Gedurende die dagen zijn er onder meer enkele seminars (over onder meer watermanagement en bodemgebruik) en bedrijfsbezoeken (zoals naar het tuinbouwbedrijf Laudriz).
De exacte invulling van het programma is maatwerk. Afhankelijk van de wensen van de aanmelders stelt het organiserend bureau een programma samen. Ofwel, hoe meer mensen uit de sector (keten) meegaan, hoe interessanter het programma wordt!
Deelname
Deelname aan de handelsreis is voor bedrijven een goede mogelijkheid contact te leggen met Chinese bedrijven of overheden voor het afsluiten van eventuele samenwerkingsafspraken.
De kosten voor deelname zijn circa € 2500. Dit bedrag is inclusief intercontinentaal vliegticket en visum. De provincie Zuid-Holland draagt de kosten voor onder meer hotels, lokaal vervoer en diners. Aanmelden kan doorhier het formulier in te vullen.
De Greenport heeft samen met haar partners een visie op de toekomst van het tuinbouwcluster geformuleerd: 
Tijdens de Dutch Agri Food Week delen partijen uit de agri & food sector hun enthousiasme, kennis en kunde met de samenleving. Boeren, tuinders, ondernemers uit toeleverende en verwerkende industrie, overheid en wetenschappers laten zien hoe zij werken aan veilig en gezond voedsel voor onszelf en voor straks 9 miljard mensen wereldwijd. De samenwerkingspartners van de DAFW zijn: AgriFood Capital, Food Valley NL, GreenportWO en de regio Venlo met de support van de topsector Agri & Food.
Op 14 september vindt bij Inholland Delft het seminar ‘De kracht van (plantaardig) voedsel voor jouw gezondheid’ plaats. Drie sprekers geven hun visie op (plantaardige) voiding en gezondheid. Deelname aan het seminar is gratis. Bovendien krijgen deelnemers een plantaardige maaltijd aangeboden.
